Periodontolog i periodontologia: czym się zajmuje? Leczenie periodontologiczne

Periodontolog to specjalista, którego każdy pacjent z problemami dziąseł powinien poznać. Nowoczesna stomatologia oferuje skuteczne metody leczenia chorób przyzębia, które mogą uratować Twoje zęby. Dowiedz się, jak przebiega diagnostyka i leczenie, oraz kiedy warto umówić się na konsultację. Czytaj dalej!

Kim jest periodontolog i czym się zajmuje periodontologia?

Periodontolog to specjalista stomatologii zajmujący się diagnozowaniem, leczeniem i zapobieganiem chorobom przyzębia. Przyzębie to zespół tkanek otaczających ząb i podtrzymujących zęby, na który składają się dziąsła, ozębna, cement korzeniowy i kość wyrostka zębodołowego. Gdy te tkanki zostają objęte stanem zapalnym lub ulegają degradacji, niezbędna staje się interwencja specjalisty, który posiada pogłębioną wiedzę w zakresie leczenia tych konkretnych schorzeń.

W przeciwieństwie do stomatologa ogólnego periodontolog przechodzi dodatkowe szkolenia skupiające się wyłącznie na chorobach przyzębia. Zajmuje się leczeniem zapalenia dziąseł, paradontozy oraz innymi problemami przyzębia, które mogą prowadzić do utraty zębów, jeśli nie zostaną odpowiednio leczone. Periodontolog nie tylko leczy istniejące schorzenia, ale również edukuje pacjentów w zakresie profilaktyki i właściwej higieny jamy ustnej, aby zapobiec nawrotom choroby.

Najczęstsze choroby przyzębia

Jakie są najczęstsze choroby przyzębia, którymi zajmuje się periodontologia?

Zapalenie dziąseł

Zapalenie dziąseł to najwcześniejsza i najłagodniejsza forma choroby przyzębia. Pojawia się, gdy bakterie obecne w płytce nazębnej gromadzą się wzdłuż linii dziąseł, wywołując stan zapalny. Charakterystycznymi objawami są zaczerwienienie, obrzęk oraz krwawienie podczas szczotkowania zębów lub używania nici dentystycznej. To dobra wiadomość, że na tym etapie schorzenie jest całkowicie odwracalne – wymaga jednak profesjonalnego usunięcia kamienia nazębnego i poprawy codziennej higieny jamy ustnej.

Nieleczone zapalenie dziąseł może z czasem przekształcić się w poważniejszy problem. Bakterie mogą przedostać się głębiej pod linię dziąseł, tworząc tzw. kieszonki dziąsłowe, w których namnażają się patogeny. Dlatego tak ważne jest reagowanie na pierwsze symptomy i regularne wizyty kontrolne u dentysty. Periodontolog może nie tylko profesjonalnie oczyścić zęby i dziąsła, ale również nauczyć pacjenta, jak prawidłowo szczotkować zęby i dbać o przestrzenie międzyzębowe, by zapobiec nawrotom stanu zapalnego.

Zapalenie przyzębia (paradontoza)

Zapalenie przyzębia, znane również jako paradontoza, to zaawansowana forma choroby przyzębia, która atakuje zarówno tkanki miękkie, jak i kość podtrzymującą zęby. W przeciwieństwie do zapalenia dziąseł ten proces prowadzi do nieodwracalnych uszkodzeń. Gdy stan zapalny rozprzestrzenia się poniżej linii dziąseł, tworzą się głębokie kieszonki, które stopniowo się pogłębiają, prowadząc do rozchwiania zębów, a w konsekwencji nawet do ich utraty.

Zapalenie przyzębia rozwija się podstępnie – często bezboleśnie i powoli, przez co wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z problemu, dopóki nie pojawią się zaawansowane objawy. Charakterystyczne symptomy obejmują:

• odsłonięte szyjki i korzenie zębów;
  
• cofające się dziąsła;
  
• nieprzyjemny zapach z ust;
  
• ropnie dziąsłowe;
  
• wyczuwalną ruchomość zębów.
  

Kamień nazębny, który tworzy się w kieszonkach, staje się siedliskiem bakterii i potęguje stan zapalny. Leczenie zapalenia przyzębia wymaga kompleksowej interwencji periodontologa i jest procesem wieloetapowym.

Objawy wymagające konsultacji periodontologicznej

Krwawienie podczas szczotkowania zębów to jeden z najwcześniejszych i najbardziej charakterystycznych objawów problemów z przyzębiem. Zdrowe dziąsła nie krwawią podczas codziennych zabiegów higienicznych, dlatego pojawienie się krwi na szczoteczce powinno być sygnałem alarmowym. Inne niepokojące symptomy to nadwrażliwość dziąseł, ich zaczerwienienie lub opuchnięcie, a także widoczne cofanie się tkanki dziąsłowej, odsłaniające szyjki zębowe, co często wiąże się z nadwrażliwością na zimno, ciepło lub słodkie pokarmy.

Nieprzyjemny zapach z ust utrzymujący się mimo regularnej higieny może również wskazywać na problemy periodontologiczne. Podobnie jak zwiększona ruchomość zębów, zmiana ich pozycji czy pojawienie się szpar między zębami, które wcześniej były ściśle upakowane. Obecność ropy przy dziąsłach lub poczucie, że zęby nie pasują do siebie podczas zgryzania – to kolejne sygnały, których nie należy lekceważyć. 

Czynniki ryzyka chorób przyzębia

Choroby przyzębia mogą dotknąć każdego, jednak istnieją czynniki, które znacząco zwiększają ryzyko ich wystąpienia. Nieodpowiednia higiena jamy ustnej jest głównym winowajcą – gdy nieregularnie szczotkujemy zęby i nie używamy nici dentystycznej, bakterie mnożą się i tworzą płytkę nazębną. Z czasem twardnieje ona, przekształcając się w kamień nazębny, który jest trudny do usunięcia zwykłą szczoteczką i stanowi doskonałą powierzchnię dla dalszego rozwoju bakterii.

Palenie tytoniu drastycznie zwiększa ryzyko chorób przyzębia i utrudnia ich leczenie poprzez ograniczenie dopływu krwi do dziąseł. Przewlekły stres osłabia układ odpornościowy, zmniejszając zdolność organizmu do zwalczania infekcji. Również niektóre schorzenia ogólnoustrojowe, jak cukrzyca, choroby serca czy osteoporoza, mogą przyczyniać się do problemów z przyzębiem. Genetyka odgrywa istotną rolę – osoby z rodzinnym występowaniem chorób przyzębia są bardziej podatne na ich rozwój, nawet przy zachowaniu doskonałej higieny jamy ustnej.

Jak wygląda wizyta u periodontologa?

Wizyta u periodontologa rozpoczyna się od wywiadu medycznego, podczas którego specjalista poznaje objawy, historię chorób i nawyki higieniczne pacjenta. Następnie przeprowadza badanie przyzębia za pomocą sondy periodontologicznej, mierząc głębokość kieszonek dziąsłowych (zdrowe nie przekraczają 3 mm). 

Ocenia również stan zapalny, krwawienie, ruchomość zębów oraz poziom recesji dziąseł. Dla pełnej diagnozy wykonuje się zdjęcia rentgenowskie, ukazujące stan kości wyrostka zębodołowego. W wybranych przypadkach zleca badania mikrobiologiczne płynu z kieszonek dziąsłowych. Na podstawie zebranych informacji periodontolog proponuje indywidualny plan leczenia dostosowany do potrzeb pacjenta.

Etapy leczenia periodontologicznego

Leczenie chorób przyzębia przebiega w trzech kluczowych fazach. 

1. W fazie higienizacyjnej periodontolog usuwa kamień nazębny i płytkę bakteryjną poprzez skaling i wygładzanie powierzchni korzeni (SRP), jednocześnie edukując pacjenta w zakresie prawidłowego szczotkowania i używania nici dentystycznej.
2. Faza korekcyjna obejmuje bardziej zaawansowane procedury, takie jak kiretaż kieszonek dziąsłowych (zamknięty lub otwarty), regenerację tkanek przy użyciu przeszczepów kostnych oraz plastykę dziąseł w przypadku recesji. 
3. Ostatnia, faza podtrzymująca, trwa przez całe życie i polega na regularnych wizytach kontrolnych co 3-6 miesięcy, które znacząco zmniejszają ryzyko nawrotu choroby i utraty zębów.

Profilaktyka chorób przyzębia

Skuteczna profilaktyka chorób przyzębia opiera się na dwóch filarach: codziennej higienie oraz regularnych wizytach kontrolnych. Zęby należy szczotkować dwa razy dziennie przez minimum dwie minuty, używając techniki wymiatającej od dziąseł ku koronom. Ponieważ szczotkowanie czyści tylko 60% powierzchni zębów, niezbędne jest codzienne stosowanie nici dentystycznej lub szczoteczek międzyzębowych. Dopełnieniem domowej higieny są wizyty kontrolne u periodontologa co 6 miesięcy, podczas których specjalista ocenia stan dziąseł i przeprowadza profesjonalny skaling, usuwający stwardniały kamień nazębny z miejsc niedostępnych dla pacjenta, zapobiegając rozwojowi stanu zapalnego.